OSMANLI DEVLETİ DAĞILMA VE PARÇALANMA DÖNEMİ

19.VE 20.YÜZYILLARDA OSMANLI DEVLETİ (DAĞILMA VE PARÇALANMA D)
1-III.Selim (1789-1807)
2-IV.Mustafa (1807-1808)
3-II.Mahmut (1808-1839)
4-Abdulmecit (1839-1861)
5-Abdulaziz (1861-1876)
6-V.Murat (1876-1876=3 Ay)
7-II.Abdulhamit (1876-1909)
8-V.Mehmet Reşat (1909-1918)
9-VI.Mehmet Vahdettin (1918-1922)………………Toplam 36 padişah görev yaptı.
Fransız İhtilali’nin Nedenleri (1789)
1-Krallık rejiminin baskısı
2-Halkın çeşitli sosyal sınıflara ayrılması (Soylular,rahipler,burjuvalar,köylüler)
3-İngiltere ve Amerikanın etkisi
4-Ekonomik zorluklar ve vergilerin ağırlığı
Fransız İhtilali’nin Sonuçları
1-Krallık yönetimleri yıkılarak demokrasi yönetimleri kurulmaya başladı.(Cumhuriyet)
2-Milliyetçilik,eşitlik,özgürlük,adalet kavramları ortaya çıktı.
3-Milliyetçilik fikrinin yayılması sonucu çok uluslu imparatorluklar dağılma sürecine girdi.
4-Yeniçağ’ın sonu Yakın Çağ’ın başlangıcı olarak kabul edildi.
5-Amerika’dan sonra Avrupa’da da Fransa tarafından İnsan hakları bildirisi yayınlandı.
6-Avrupalı devletler Fransa’ya karşı savaş açtılar.Böylece ihtilal savaşları başladı.
7-İnsan Hakları Anayasa ile güvence altına alınmaya başlamıştır.
Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne Etkileri
Özellikle Milliyetçilik akımı etkili olmuştur.
Olumlu Etkisi İse:
*Tanzimat ve Meşrutiyet hareketleri
*Atatürk’ün Cumhuriyet ve Milliyetçilik anlayışında etkili olmuştur.
………………………………………………………………………………………………..
Bu dönemde Osmanlı Devleti Denge Politikası izleyerek mevcut topraklarını korumaya çalışmıştır.Azınlıklara bazı haklar vererek ülke bütünlüğünü sağlamaya çalışmıştır.
………………………………………………………………………………………………….
Balkan Uluslarının Genel Ayaklanma Sebepleri
1-Fransız İhtilali sonucu ortaya çıkan milliyetçilik akımlarının etkisi.
2-Balkanlardaki Osmanlı Devlet adamları ve Yeniçerilerin keyfi davranışları
3-Gerileme döneminde Balkanların savaş alanı haline gelmesi.
4-Avrupa devletlerinin kışkırtmaları.
5-Küçük Kaynarca Antlaşmasından sonra Balkanlarda kurulan Rus konsolosluklarının çalışmaları.
SIRP AYAKLANMASI (1804)
Bağımsızlığını kazanma amacıyla ilk ayaklanma Sırplar tarafından çıkarıldı.Kara Yorgi idaresinde çıkarılan Sırp ayaklanması bastırılmaya çalışıldı.Rusya ayaklanmaya destek vermek amacıyla Osmanlı Devleti’ne savaş açtı.
1806-1812 Osmanlı-Rus harbinin sonunda imzalanan “Bükreş Antlaşması”yla Sırplara ayrıcalık verildi.
Böylece bir isyan sonucunda ilk kez bir azınlığa ayrıcalık verilmiş oldu.Bu durum diğer ulusların da ayaklanmasında etkili olmuştur.
1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı
*Rusların Sırp isyanına destek vermek istemesi
*Rusya’nın sıcak denizlere ulaşmak isteği
Rusya,Eflak ve Boğdan’ı işgal ederek Osmanlı topraklarına girdi.Bu sırada Yeniçeriler isyan ederek III.Selim’i tahttan indirdiler.Savaş Osmanlıların aleyhine devam ederkenNapolyon’un Moskova üzerine yürümesiyle Ruslar barış istedi.
Bükreş Antlaşması (1812)
*Rusya işgal ettiği Eflak ve Boğdan’dan çekilecek;Beserabya Rusya’ya verilecek.
*Sırplara bazı ayrıcalıklar verilecek.

Kabakçı Mustafa İsyanı (1807)
III.Selim’in yeniliklerine ve Nizam-ı Cedit askerlerine karşı olan Yeniçeriler,Kabakçı Mustafa önderliğinde isyan ettiler.III.Selim tahttan indirildi.Yerine IV.Mustafa getirildi.Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.
Alemdar Mustafa Paşa Olayı
III.Selim’in yeniliklerini destekleyen Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa,III.Selim’i tekrar padişah yapmak amacıyla ordusunu alarak İstanbul’a geldi.Bunun üzerine IV.Mustafa,III.Selim’i öldürttü.İstanbul’a hakim olan Alemdar,II.Mahmut’u padişah yaptı.Kendisi de sadrazamı oldu.
II.MAHMUT DÖNEMİ (1808-1839)
Osmanlı Devleti’nde Merkezi otoritenin zayıflaması üzerine değişik yörelerde “Ayan” (Vali) denilen bir çok derebey türemişti.Devlet ayanların bulunduğu yörelerde hakimiyeti kaybetmişti.
Alemdar Mustafa Paşa sadrazam olunca bütün ayanları İstanbul’a çağırdı.Padişah ile ayanlar arasında bir anlaşma imzalandı.
Sened-i İttifak (1808)
*Padişah ayanların varlığını,bulundukları bölgelerin yöneticisi olduğunu tanıyacak.
*Ayanlarda bölgelerinde devletin asker ve vergi toplamasına yardımcı olacak.
Bu anlaşma,devletin ayanlara dahi söz geçiremeyecek kadar zayıfladığını gösterir.
Aynı zamanda padişahın yetkilerini de kısıtlamıştır.
II.Mahmut bu anlaşmadan memnun olmadı.Bir müddet sonra Alemdara karşı çıkan Yeniçeri isyanını engelleyecek bir girişimde bulunmadı.Alemdar konağında baruthaneyi ateşe verince 500 kadar yeniçeriyle birlikte öldü.
YUNAN İSYANI (1820-1826)
Yunanlılar 1814’te “Etnik-i Eterya” adlı bir cemiyet kurdular.Yunan isyan hareketlerini bu cemiyet yönlendirdi.Cemiyet ilk isyan hareketlerini Rumların yaşamadığı Eflak’ta
başlattılar.Amaç Rusya’dan kolayca yardım alabilmekti.İsyan şiddetle bastırıldı.
1821 ‘de Rumların çoğunlukta olarak yaşadığı Mora Yarımadası’nda isyan başladı.Osmanlı Devleti isyanı bastıramadı.II.Mahmut Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dan yardım istedi.Kavalalı Mora ve Girit valiliklerinin kendisine verilmesi şartı ile yardım teklifini kabul etti.
Mısır ordusu Osmanlıların 6 yılda bastıramadığı isyanı kısa sürede bastırdı.(1827)
Bu gelişme üzerine Rusya,İngiltere,Fransa donanmalarının katıldığı ittifak,Navarin limanında Osmanlı donanmasını yaktı.(Navarin baskını-1827)
1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı
*Osmanlı Devleti’nin yanan donanması için Rusya’dan tazminat istemesi.
*Rusya’nın Rumlara destek vermek istemesi üzerine çıkan bu savaşta,Rus ordusu Edirne’ye kadar geldi.Osmanlılar barış istediler.
Edirne Antlaşması (1829)
*Yunanistan bağımsız olacak.
*Eflak,Boğdan ve Sırbistan’a özerklik tanınacak.
*Rus ticaret gemileri boğazlardan serbestçe geçebilecek.
Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek.
*Doğu’da bazı kaleler Rusya’ya bırakılacak.
*Rumlar Osmanlı Devleti’nden ayrılarak bağımsızlığını kazanan ilk azınlık millettir.
*Fransa,Osmanlı Devleti’nin bu zor durumundan istifade ederek 1830’da Cezayir’i işgal etti.
---Böylece Cezayir Osmanlı Devleti’nden ayrılan ilk Kuzey Afrika toprağı plmuştur.
PONTUS SORUNU

MISIR SORUNU
Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın II.Mahmut’a karşı isyanıdır.
Nedenleri
*Yunan isyanının bastırılmasından sonra Mora Yarımadası’nın Mehmet Ali Paşa’ya verilememesi.
*Mehmet Ali paşa’nın buna karşılık Lübnan ve Suriye valiliklerini istemesi.
II.Mahmut bu istekleri reddedince,Kavalalı,oğlu İbrahim paşa komutasında bir orduyu Osmanlılar üzerine gönderdi.
İbrahim Paşa Osmanlı ordusunu Suriye,Adana ve Konya’da yenerek İstanbul’a doğru ilerlemeye başladı.Kütahya’ya geldi.
Bunun üzerine II.Mahmut,İngiltere ve Fransa’dan yardım istedi.Bu devletler olayın Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olduğunu ileri sürerek yardım teklifini kabul etmediler.
Bunun üzerine II.Mahmut ”Denize düşen yılana sarılır” diyerek Rusya’dan yardım istedi.Rus donanması İstanbul’a geldi.
*Olay böylece bir dış sorun haline geldi.
Bu gelişme İngiltere’yi tedirgin etti.II.Mahmut ve Mehmet Ali Paşa’yı anlaştırırsa Rusya’nın boğazlardan uzaklaşacağını düşündü.İngiltere’nin arabuluculuğu ile II.Mahmut ve M.Ali Paşa arasında anlaşma imzalandı.
Kütahya Antlaşması (1833)
*Kavalalı ve oğullarına Mısır valiliğine ek olarak vergileri ödenmek şartıyla Adana,Suriye,Girit,Cidde valilikleri verilecek.
*II.Mahmut bu anlaşmayı istemeyerek kabul etti.İngiltere’ye güvenmediği için Rus donanması İstanbul’dan çekilmeden Ruslarla bir anlaşma yaptı.
Hünkar İskelesi Anlaşması (1833)
*Osmanlı Devleti’ne bir saldırı olursa Rusya askeri yardım yapacak,masrafları Osmanlı Devleti karşılayacaktı.
*Rusya’ya bir saldırı olursa Osmanlı Devleti boğazları kapayacaktı.
*Anlaşma 8 yıl geçerli olacaktı.
Bu anlaşmayla boğazlar ilk kez uluslar arası bir sorun hakine geldi.
Balta Limanı Ticaret Anlaşması (1838)
II.Mahmut,Kavalalı’ya karşı İngiltere’nin desteğini alabilmek için İngiltere’ye verilen ticari imtiyazları genişletti.Buna göre:
*İngiltere düşük gümrük vergisi ödeyerek Osmanlılara mal satabilecek.
*İngiliz tüccarlar Osmanlı ülkesinde uygulanan iç gümrük vergisinden muaf tutulacak,Türk tüccarlar ise bu vergiyi ödemeye devam edecek.
Bu anlaşma İngilizlerin Osmanlı ticaret hayatına egemen olmasına neden olmuştur.
II.Mahmut,vergilerin kesilmesi üzerine M.Ali Paşa üzerine bir ordu gönderdi.Nizip yakınlarında yapılan savaşı Osmanlı ordusu kaybetti.II.Mahmut savaşın sonucunu öğrenemeden öldü.(1839)
ABDULMECİT DÖNEMİ (1839-1861)
Abdulmecit ilk iş olarak Kavalalı’ya karşı Avrupa’nın desteğini alabilmek için “Tanzimat Fermanı”nı yayınladı.
İngiltere Osmanlı ordusunun yenilmesi üzerine Rusya’nın olaya müdahale edeceğini düşünerek,Mısır sorununun çözümü için uluslar arası bir konferans düzenledi.
Londra Konferansı (1840)
*Mısır valiliği babadan oğla geçmek şartıyla M.Ali Paşa ve oğullarına bırakılacak.
*M.Ali Paşa Mısır için yılda 80.000 kese altın vergi ödeyecek.
*Girit,Suriye,Adana,Cidde,valiliklerine Osmanlı Devleti istediği kişileri atayabilecek.
Mısır Meselesi kesin olarak çözülmüştür.
*Bu anlaşma Kavalalı’yı memnun etmemişse de,İngiltere’nin baskısı sebebiyle onaylamak zorunda kalmıştır.
LONDRA BOĞAZLAR KONFERANSI (1841)
İngiltere,boğazlar sorunun çözümü için bir konferans yapılmasını istedi.İngiltere,Fransa,Prusya,Avusturya,Rusya ve Osmanlı Devleti’nin katılımıyla Londra Konferansı düzenlendi.Burada alınan kararlara göre:
*Boğazlar Osmanlı idaresinde kalacak.
*Barış zamanında boğazlardan hiçbir savaş gemisi geçemeyecek.
*Boğazlar ticaret gemilerine açık olacak.
Böylece boğazlar uluslar arası bir statü kazanmış oldu.
Mehmet Ali Paşa İsyanının Genel Sonuçları
1-Osmanlı Devleti’nin kendi valisiyle bile başa çıkamayacak kadar güçsüz olduğu anlaşıldı.
2-Boğazların savaş gemilerine kapatılmasıyla Rusya’nın Akdeniz’e inmesi engellendi.Bu durum İngiltere ve Fransa’nın işine yaradı.
3-Kavalalı’nın gücünü kıran İngiltere,Akdeniz ve Hint Okyanusu’ndaki ticari gelirlerini kor.
4-Boğazların durumu uluslar arası bir statü kazandı.
 
SORU ÇÖZÜM VİDEOLARI